خشونت آنگونه كه ما فکر می‌کنیم فقط محدود به خشونت فیزیكی و بدنی نیست. عموماً ما درگیری‌های فیزیكی یا تعرض جنسی را خشونت می‌دانیم. ولی واقعیت آن است که دامنهء خشونت حوزه‌های گسترده‌تری دارد از جمله خشونت زبانی.
وقتی توهین می‌کنیم، قومی را مسخره می‌کنیم. صاحبان یک عقیده را تحقیر می‌کنیم. وقتی تهمت یا برچسب می‌زنیم یا تهدید می‌کنیم، همهء این‌ها خشونت است، منتها خشونت زبانی، بدون خون و خون‌ریزی است. خشونت زبانی از درون می‌کُشد. تا حالا هیچکس را دیده‌اید به دلیل اینکه مسخره شده و یا فحش خورده باشد به اورژانس مراجعه کند؟ یا به پلیس شکایت کند؟ قربانیان خشونت زبانی، اثری از جای زخم بر بدن‌شان یا علامت دیگری ندارند.
خشونت ابتدا در ذهن شكل می‌گیرد بعد خود را در زبان نشان می‌دهد و سپس زمینه‌ساز خشونت فیزیکی می‌شود. وقتی رهبر یک گروه سیاسی در جامعه، افراد طرف مقابل را احمق، مغرض و فاسد معرفی می‌کند، ما به عنوان طرفداران او آمادگی لازم را پیدا می‌کنیم که در زمان مناسب با ماشین از روی او رد شویم. چرا؟ چون دیگر او را شایسته زندگی نمی‌دانیم! وقتی در یک ورزشگاه صد هزار نفری، طرفداران تیم مقابل را با ده‌ها فحش آبدار و خانوادگی می‌نوازیم، زمینه را برای زد و خورد بعد از بازی فراهم می‌کنیم. وقتی ما جریان رقیب را فریب‌خورده و عامل دست دشمن معرفی می‌کنیم، آنگاه حذف سیاسی و فیزیکی رقیب مشروعیت پیدا می‌کند.
وقتی دختر همسایه را داف خطاب می‌کنم، راننده کناری را یابو، مشتری را گاو، دانش‌آموز را خنگ و فرد قانون‌مدار را اُسکُل، همهء این‌ها خشونت‌های زبانی است یعنی آمادگی برای خشونت رفتاری در آینده؛ از تعرض جنسی بگیرید تا صدمه فیزیکی.
چه باید کرد؟ اولین کار این است که مهارت گفتگو را بیاموزیم. فقدان مهارت‌های گفتگو باعث می‌شود افراد نتوانند آنچه که مد نظر دارند را به زبان روشن بیان کنند و ایده و احساس خود را در یک کلام خشن و تند تخلیه می‌کنند. تمرین گفتگو تمرین تخلیه ذهن و قلب به شیوه‌ای غیرخشونت‌آمیز است.
دومین کار این است که به خودمان بارها و بارها یادآوری کنیم کشتن آدم‌ها فقط به فرو کردن چاقو در سینه آنان نیست. دختر یا پسر، زن یا مردی که شخصیتش تخریب شده، شرافتش لکه‌دار شده، عزت نفسش لگدمال شده دیگر زندگی نرمال نخواهد داشت.
به خودم یادآوری کنیم که جریان رقیب ما، طرفداران تیم مقابل، صاحبان دین و مذهب و اندیشه متفاوت از ما، نه بی‌شعور هستند نه فاسد نه احمق نه هوس‌باز نه فریب‌خورده نه ... آنها فقط انسان هستند درست و دقیقاً مانند من! آنگاه یاد خواهیم گرفت کلمه گاو را فقط و فقط برای خود گاو بکار بگیریم نه کمتر و نه بیشتر!
مجتبی لشکر
